کد مطلب:301665 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:228
آیه ی تطهیر و گفتار پیامبر
اما آنچه نفس قضیه است این است كه: در شأن نزول این آیه روایات متواتری در دست است كه حاكی است آیه ی تطهیر در خانه ی ام سلمه [1] نازل شده است و در آن هنگام رسول اكرم، حضرت
صدیقه، امیرالمؤمنین، و حسنین صلوات الله علیهم حضور داشته اند، جناب ام سلمه خودش از رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم تقاضا می كند كه من نیز به جمع شما داخل بشوم و تحت كساء [2] نزد شما خاندان رسالت قرار گیرم؟ حضرت او را نهی كرد و فرمود: نه، تو داخل نشو (و انت الی خیر) [3] چون این آیه مخصوص است به ما پنج تن. [4] .
نام جماعتی از صحابه كه شأن نزول این آیه را در خصوص پنج تن نقل كرده اند و روایات آنها متواتر است به این شرح می باشد:
1- سعدبن ابی وقاص [5] 2- انس بن مالك [6] 3- ابن عباس [7] 4- ابوسعید خدری [8] 5- عمر بن ابی سلمه [9] 6-واثلة بن اسقع [10] 7- عبدالله بن جعفر [11] 8- ابوحمراء هلال [12] 9- ام سلمه 10- عایشه [13] 11- ابوهریره [14] 12- معقل بن یسار [15] 13-ابوالطفیل [16] 14- جابر بن عبدالله [17] 15- ابوبرزه ی اسلمی [18] .
16- مقداد بن اسود [19] . [20] .
روایاتی كه صحابه ی مذكور نقل كرده اند، در این موضوع هم رأی و هم سخن هستند كه آیه ی شریفه ی تطهیر در خانه ی ام سلمه نازل شده، و فقط در شأن پنج تن بوده است و هیچیك از زنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم داخل این قضیه نیست، و این مطلب از مسلمات است. غیر از حضرات صحابه، تقریبا 300 نفر دیگر این روایت را نقل كرده اند كه در اكثر آنها تصریح شده است كه محل نزول آیه خانه ی «ام سلمه» بوده است. و ما مشخصات این 300 نفر را كه در قرون مختلفه می زیسته اند
بطور تفصیل در كتاب «الغدیر» شرح داده ایم. [21] .
بعد از نزول آیه ی تطهیر از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم پرسیده شد كه این آیه ی شریفه در شأن كیست؟ حضرت فرمود: «در شان من، علی، فاطمه، حسنین». [22] .
پس با توجه به مطالب فوق، جای هیچگونه تردیدی نیست كه حضرت صدیقه زهرا علیهاالسلام نیز مشمول آیه تطهیر است و در كلمه «اهل البیت» او نیز مراد می باشد. گذشته از اینها، پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم، برای اثبات و روشن شدن حقیقت امر كار بسیار جالبی كرده است كه 9 نفر از صحابه آنرا نقل كرده اند، به این شرح كه بعد از نزول این آیه، حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم، هر روز (تا زمان وفاتش تقریبا)، هنگام خروج ازمنزل كه برای اقامه ی نماز صبح به مسجد تشریف می برد، قبل از نماز صبح به در خانه ی حضرت صدیقه علیهاالسلام می آمد و می فرمود:
«السلام علیكم یا اهل البیت، (انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا)».
«سلام بر شما ای اهل البیت، بدرستیكه خدا اراده فرموده است كه هر ناپاكی را از شما خاندان نبوت دور گرداند و شما را پاك و منزه نماید».
راوی می گوید: من شش ماه در مدینه بودم و این جریان را هر روز مشاهده كردم. [23] .
در روایات دیگری راوی نقل می كند: من نه ماه در مدینه توقف كردم و هر روز ناظر این صحنه بودم. [24] .
در روایت دیگری راوی اظهار می دارد: من 12 ماه در مدینه ساكن بودم و هر روز شاهد این روش پیامبر بودم و این جریان تا آخرین روز زندگانی رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم ادامه داشته است.
پس با توجه به مطالب مذكور كاملا روشن است كه آیه ی تطهیر مخصوص بوده است به خانه ی صدیقه علیهاالسلام، و آن اشخاصی كه در آنجا ساكن بوده اند. حضرت رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كه به این روش، به این استمرار، به این استقرار و در این مدت متوالی، هر روز بر در خانه ی زهرا علیهاالسلام می آمد، منظورش این بوده است كه اگر كسی سخنان آموزنده و تعیین كننده ی او را نشنیده است امروز
بشنود، و اگر امروز نشد فردا، و اگر فردا نشد، روزهای دیگر. همه ی صحابه، چه آنانكه در مدینه حضور داشتند، و چه مسافرینی كه وارد شهر می شدند، از این روش رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم آگاه شدند كه آیه ی تطهیر فقط و فقط در شأن خاندان پیامبر (پنج تن علیهم السلام) نازل شده است.
[1] ام سلمه هند بنت حارث (و يا سهيل)- بنا به قولي-متوفاي سال 62 هجري است و همسر پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي باشد. وي در ميان همسران رسول خدا به حسن خلق و درايت مشهور است. قبل از آنكه با پيامبر ازدواج نمايد، ابوبكر خواهان ازدواج با او بود ولي ام سلمه به درخواست خواستگاري ابوبكر جواب رد داد و با پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم ازدواج نمود.
[2] كساء به معني لباس و بالاپوش است.
[3] «انت الي خير» يعني عاقبت تو بخير خواهد بود. منظور حضرت اين است كه: اي ام سلمه، سرانجام و پايان امر تو به خير و نيكي ختم خواهد گرديد ولي اين مقامي كه شاهد آن هستي (مقام تطهير) فقط مخصوص ما پنج تن است.
عبارت «و انت الي خير» به صورتهاي ديگري نيز نقل شده است. محب الدين طبري دليل اختلاف اين قسمت از روايت و همچنين قسمتهاي ديگر را اين مي داند كه اين عمل پيامبر در منزل ام سلمه و فاطمه و ديگران بارها تكرار شده است. (الصواعق المحرقه ص 222).
[4] اينكه شيعه ي اماميه به عصمت و طهارت تمامي 12 امام معتقدند مستفاد از فرمايشات پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم است. عامه نيز به اين موضوع اقرار دارند و يكي از احاديثي كه در اين باره نقل نموده اند روايت زير است:
«عن عبدالله بن عباس، قال: سمعت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم يقول: انا و علي والحسن والحسين و تسعه من ولد الحسين مطهرون معصومون». (فرائدالسمطين ج 2/ 133، 133/ ح 430، 564). يعني: «ابن عباس مي گويد: من از رسول خدا شنيدم كه فرمود: من و علي و حسن و حسين و نه فرزند حسين مطهر و معصوم مي باشيم».
[5] سعد بن ابي وقاص مالك بن اهيب (و يا: وهيب) زهري متوفاي سال 54 يا 55 يا 56 و يا 58 هجري.
[6] انس بن مالك بن نضر نجاري خزرجي ابوثمامه (و يا: ابوحمزه) متوفاي سال 93 هجري.
[7] عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب متوفاي سال 68 هجري.
[8] ابوسعيد سعدبن مالك بن سنان انصاري خدري متوفاي سال 74 هجري.
[9] عمربن ابي سلمه بن عبدالاسد مخزومي متوفاي سال 83 هجري.
[10] واثله بن اسقع بن عبدالعزي ليثي كناني متوفاي سال 83 و يا 85 هجري.
[11] عبدالله بن جعفر بي ابي طالب هاشمي متوفاي سال 80 هجري.
[12] ابوحمراء هلال بن حارث (و يا ابن ظفر).
[13] عايشه بنت ابي بكر بن ابي قحافه- از همسران پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم- متوفاي سال 58 هجري مي باشد.
[14] ابوهريره دوسي يماني متوفاي 57 يا 58 و يا 59 هجري.
[15] معقل بن يسار بن عبدالله مزني متوفاي حدود 65 هجري.
[16] ابوالطفيل عامربن واثله ليثي متوفاي 100 يا 102 يا 108 و يا 110 هجري.
[17] جابر بن عبدالله انصاري متوفاي 73 يا 74 و يا 78 هجري.
[18] ابوبرزه ي نضله بن عبيد بن عابد اسلمي متوفاي سال 65 هجري. اقوال ديگري نيز در نسب ابوبرزه نقل شده است.
[19] مقداد بن عمرو كندي حضرمي معروف به مقداد بن اسود متوفاي 33 هجري.
[20] علماي عامه در كتب خويش شأن نزول آيه ي تطهير را از اين صحابه نقل نموده اند و ما در تعليق شماره ي 1 منابعي را كه اين علما احاديث مربوطه را در آن روايت نموده اند بتفصيل درج نموده ايم.
لازم به ذكر است از آنجائيكه مبناي عامه بر اين است كه تمامي صحابه ي پيامبر عادل مي باشند ديگر نيازي به توثيق يك يك صحابه نيست و ما نيز به همين ذكر نام آنان بسنده مي نماييم ولي در تعليق شماره ي 1 هنگامي كه نام تابعين و علماي عامه را آورده ايم ابتدا بر اساس كتب رجالي عامه به تعديل يكايك آنان پرداخته و سپس مصدر مربوط به آيه ي تطهير را درج نموده ايم.
[21] اسناد شأن نزول آيه ي تطهير در مجلدات دوازدهم به بعد الغدير آمده و متاسفانه تاكنون طبع نگرديده است. حقير تا اين زمان موفق به زيارت مجلدات مذكور نگرديده ام، ولي آنچه كه مسلم است اين است كه: با توجه به كتبي كه پس از فوت مرحوم علامه اميني بطبع رسيده، مدارك بيشتري در خصوص شأن نزول آيه ي تطهير در دسترس مي باشد. ما نام 300 نفر از رواتي را كه شأن نزول آيه ي تطهير را نقل نموده اند (و شامل تابعين و علماي عامه مي باشند) در تعليق شماره ي 1 آورده ايم، هرچند كه يقيا آنچه كه در اين تعليق ذكر كرده ايم بهيچ وجه ما را از مطالبي كه در اين باره در الغدير آمده است بي نياز نخواهد ساخت. باشد كه بزودي چشم شيعيان به بقيه ي مجلدات الغدير نيز روشن گردد. تنها اشاراتي كه در مجلدات مطبوع الغدير به آيه ي تطهير شده مطالبي است كه در مجلدات ج 1/ 50، ج 3/ 24، 196، ج 5/ 416، ج 6/ 170، ج 7/ 236، ج 9/ 348 درج است و همگي بصورت اشاره بوده و در نهايت اختصار مي باشد.
[22] ابوسعيد خدري مي گويد پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: نزلت هذه الايه في خمسه: في و في علي و حسن و حسين و فاطمه (انما يريد الله) الايه. (تفسير طبري ج 22/ 5، شواهدالتنزيل ج 2/ ح 769، فرائدالسمطين ج 2/ 10/ ح 356، الصواعق المحرقه ص 221، تفسير ابن كثير ج 3/ 485، مختصر تاريخ دمشق ج 7/ 13، مجمع الزوائد ج 9/ 67، درالمنثور ج 5/ 198، ينابيع الموده ص 294). «يعني: اين آيه (انما يريد الله) در شان پنج نفر نازل شده است: من و علي و حسن و حسين و فاطمه».
[23] صحابه اي كه از ايشان وقوع اين عمل پيامبر بمدت 6 ماه گزارش شده است عبارتند از:
(1)- اميرالمومنين عليه السلام: ينابيع الموده ص 174.
(2)- انس بن مالك: معجم كبير طبراني ج 3/ 56، ج 22/ 402، مسند احمد ج 3/ 259، 285، مسند طيالسي ص 274/ ح 2059، مشكل الاثار ج 1/ 338، شواهدالتنزيل ج 2/ ح 637- 639، 644، 773.
(3)- ابوالحمراء هلال: معجم كبير طبراني ج 3/ 56، 22/ 200، شواهدالتنزيل ج 2/ ح 695، 696.
[24] صحابه اي كه از ايشان وقوع اين عمل پيامبر بمدت 9 ماه گزارش شده است عبارتند از:
(1)- انس بن مالك: شواهدالتنزيل ج 2/ ح 640- 642، ينابيع الموده ص 108، 174.
(2)- ابوالحمراء هلال: مشكل الاثار ج 1/ 338، كفايه الطالب ص 232، شواهدالتنزيل ج 2/ ح 702.
(3)- ابوسعيد خدري: شواهدالتنزيل ج 2/ ح 668، مناقب خوارزمي ص 23.